Bir pırlantanın kesim kalitesini belirlemek için, optik bir ölçüm cihazından faydalanılarak pırlantanın 3 boyutlu bir analizi yapılır, ölçülerinin birbirine olan oranları ve köşelerin açıları saptanır. Bu oran ve açılar arasındaki ilişki, ışığın pırlantaya nasıl girdiği ve çıktığını belirleyen en önemli etkenlerdir. Bu oran ve açılar kullanılarak ışığın pırlantaya sağladığı kıvılcım ve ışıltı derecesini saptamak mümkündür.

Yuvarlak kesim pırlantalar dışındaki pırlanta biçimleri hakkında herkesin kabul ettiği ideal oranlar henüz oluşmadığından, GIA, HRD ve AGSL gibi laboratuarlar bu farklı biçimlere kesim kalitesiyle ilgili bir not vermemektedirler.

Cila bir pırlantanın fasetlerinin düzgünlüğünü, simetri ise, fasetlerin birbirlerine olan uyumunu ifade eder. Bu iki konu pırlantanın ışıltısı için kayda değer önem taşısalar da, pırlantanın esas güzelliği kesim kalitesiyle bağlantılıdır.

Floresans (fluorescence) bir pırlantanın ultraviole ışığa tutulduğunda renk değiştirip değiştirmediğini ifade etmek için kullanılan terimdir. Pırlantanın güzelliğini değiştiren bir faktör olmadığı halde, pırlanta piyasasında floresansı yüksek olan pırlantalar hiç ya da az floresans barındıran pırlantalardan daha uygun fiyata satın alınabilirler. Bu anlamda yüksek floresanslı pırlantalar bir fırsat olarak görülebilirler.

Fantezi renki pırlantalar, çok çok nadir bulunan bir doğa fenomenidir. Eğer elmas yerin altında oluşurken, belli başlı elementlerin etkilerine maruz kalırsa, gökkuşağının herhangi bir rengini (pembe, sarı, turuncu, kırmızı, mavi ve yeşil) alabilir. Yapay etkilerle renklendirilmiş olan pırlantalar da mevcuttur. Halihazırda Gilya Pırlanta’da renkli pırlanta sunumu yapmıyoruz.

Berraklık pırlantanın içinde bulunan ufak kusurların sayısı ve büyüklüğüünü anlatan bir kalite ölçüsüdür. Bu kusurlar genellikle sadece büyüteç ile görülebilen büyüklükte olduklarından, pırlantanın güzelliğini etkilemezler. Bir pırlantanın ışıltısı ve parlaklığı bu ufak hataların görünmesini neredeyse imkansız kılar. Gözle görülebilir leke ve kusurlar içeren pırlantalar Gilya Pırlanta’da satılmaz. Gözle görülmeyen kusurlar içeren SI2 ve daha iyi kalitelerde ise bu kusurların pırlantanın güzelliğine bir zararı olmaz.

Dünyada genel geçer kabul gören belli başlı pırlanta sertifikaları şunlardır: HRD (Hoge Raad voor Diamant – Pırlanta Yüksek Kurulu, Belçika), GIA (Gemeology Institute of America – Amerikan Gemoloji Enstitüsü, A.B.D,.), EGL (European Gemology Laboratory – Avrupa Gemoloji Laboratuarı), IGI (International Gemological Institute – Uluslararası Gemoloji Enstitüsü), AGSL (American Gem Society Laboratories – Amerikan Mücevher Derneği Laboratuarları, Amerika), IDL (International Diamond Laboratories – Uluslararası Pırlanta Laboratuarları)